Proje Tabanlı Öğrenme Temel Uygulama Aşamaları

Yakın dönemde ortaya çıkan, özellikle teknoloji ve iletişim alanında yaşanan baş döndürücü değişim dönüşüm süreci, eğitim öğretim sistemlerini de derinden etkilemekte. Eğitim uygulamalarında klasik uygulamalardan farklı, disiplinler arası etkileşimi de içeren interaktif eğitim modelleri sıklıkla tartışılmakta ve eğitim öğretim sistemlerine entegrasyon çabaları artarak devam etmektedir . Bu kapsamda "Proje Tabanlı Öğrenme" bu interaktif öğrenme modellerinden biri olarak öne çıkmaktadır. Bu yazımızda Proje Tabanlı Öğrenme Modelinin etkili uygulanmasında takip edilmesi gereken uygulama basamaklarından bahsedeceğiz. Proje tabanlı öğrenme, bir diğer yaklaşımla problem tabanlı öğrenme yaklaşımı 1950'li yıllarda tıp fakültelerinde tıp öğrencilerinin klinik tecrübelerini daha üst seviyelere çıkarmak amacıyla uygulanmaya başlanmıştır. Kanada’da bulunan McMaster University de geliştirilen “Problem Tabanlı Öğrenme” modelinde klasik kitap anlatımları yerine çeşitli klinik senaryolar hazırlanmış ve tıp öğrencilerinden bu senaryolarda üretilen problemlere çözüm üretilmesi istenmiştir. Bu yaklaşım sonralarında geliştirilmiş, standartlaştırılmış ve tıp alanı dışında matematik, mühendislik, ekonomi ve diğer alanlar da uygulanmaya başlanmıştır. Proje Tabanlı Öğrenme Modelinde öğretmenin rolü öğrenme sürecinde öğrencileri motive edici, öğrenmeye yönelik kaynakları bulma ve ulaşmada yönlendirici bir koç olarak tanımlanabilir. Bu rol aynı zamanda öğrenme sürecinin keyifli ve eğlenceli olmasına da katkıda bulunacaktır. Bu doğrultuda “Proje Tabanlı Öğrenme” uygulama aşamalarını aşağıdaki gibi maddelendirmek mümkündür.

Gerçek yaşamın içinden proje senaryolarının oluşturulması: Öğrencilere gerçek yaşamın içinden örnekler sunularak, yaşamın içinde karşılaşılan sorunlara öğrencilerin hazırlayacağı projeler ile çözüm yolları üretilmesi hedeflenir. Bu çözüm yolları disiplinler arası konu başlıklarında araştırma yapmayı ve çözüm üretmeyi gerektirir. Bu yöntemde öğretmen bir alanda yaşanan soruna ilişkin çözüm aramayı gerektiren bir temel soruyu öğrencilere yöneltir. Bu sorunu evet veya hayır gibi kesin ifadeler içermeyen bir açık uçlu soru olması gerekir. Ayrıca belirlenen sorunun öğrencilerin yaş ve seviyelerine uygun olması gerektiği unutulmamalıdır. “Sizce ideal bir şehir nasıl olmalıdır?” veya “ “Sizce yaşadığımız toplumun önemli bir sorunu nedir, nasıl çözülebilir?” soruları buna örnek olarak verilebilir. Belirlenen sorular öğrenciyi teşvik edici, meraklandırıcı nitelikte ve hedeflenen kazanımlarla ilgili olması çok önemlidir.

Proje tabanlı öğrenme soru örnekleri:

Temel Soru: Bölgemizde yaşanan temel çevre sorunu nedir? Çözüm yöntemleri ne olabilir?

Yöntem: İnternet araştırma ve diğer araştırma yöntemleri grup tartışmaları.

Çıktı: Afiş poster, sunum ve videolar

Temel Soru: Bölgemizin başlıca endüstriyel ürünü hangisidir? Ürünün daha iyi pazarlanması için ne yapılabilir?

Yöntem: Beyin fırtınası, İnternet araştırma ve diğer araştırma yöntemleri, grup tartışmaları.

Çıktı: Ticari reklam afişi veya reklam video kaydı

Temel Soru: Çağımızın en etkileyici kişisi kimdir? Onu etkileyici kılan sebep sizce nedir?

Yöntem: Online veya diğer araştırma teknikleri, anket çalışmaları

Çıktı: Poster, afiş, sunum, video

Temel Soru: Bilinen çok ünlü bir filmin sizce sonu daha farklı nasıl bitebilir?

Yöntem: Grup tartışmaları, beyin fırtınası,

Çıktı: Canlandırma ve rol yapma, video, senaryo yazımı

Grup ve rollerinin belirlenmesi: Bu aşamada yapılması gereken, proje gruplarının ve gruplarda yer alacak öğrencilerin rollerinin belirlenmesidir. Gruplar oluşturulurken öğrencilerin ilgi alanları, bireysel özellikleri göz önünde tutularak dengeli grupların oluşturulması etkili sonuçlar elde edilebilmesi açısından oldukça önemlidir. Öğrenci özellikleri öncesinde farklı öz değerlendirme ve tanıma etkinliklerinden faydalanılarak tespit edilebileceği gibi, grupların oluşumunda düzenlenecek çeşitli tartışma ve rekabete dayalı etkinliklerden de faydalanmak mümkündür.

Grup tartışmaları ve altyapı bilgilerine yönelik ihtiyaçların belirlenmesi: Öğrenciler proje ve bu projeyi uygulamaya geçirebilmek için ihtiyaç duyacakları materyal ve altyapı bilgilerine yönelik bir görüşmede bulunurlar ayrıca grup içindeki rol ve görevlerini netleştirirler. Bu görüşmelerin ayrıca farklı formlar ile kayıt altına alınması sürecin takibi açısından da kolaylık sağlayacaktır.

Değerlendirme kriterlerinin oluşturulması: Projenin izlenmesinde ve değerlendirmesinde kullanılacak değerlendirme kriterlerinin neler olacağı belirlenmelidir. Proje ile hedeflenen amaçlara ulaşılıp ulaşılamadığı konusunda yol gösterici olacak değerlendirme kriterleri hem öğretmenin öğrencilerini hem de grupların kendisini değerlendirmesini sağlayacak rubriklerden faydalanılarak oluşturulabilir..

Gerekli materyallerin hazırlanması ve projenin oluşturulması: Bu aşama grupların proje materyallerini toplayarak elde ettikleri diğer alt yapı bilgilerini kullanıp projeyi oluşturmaya başladıkları uygulama aşamasıdır. Bu aşamada öğretmenin grupların ve öğrencilerin ihtiyaç duydukları bilgi ve materyaller konusunda yönlendirici ve bilgilendirici rolü çok önemlidir. Projenin uygulama sürecinde öğretmen aşağıdaki sorulara mutlaka uygun cevapları bulmalıdır. Gruplar projenin oluşturulması için gerekli ihtiyaç duydukları tüm bilgiye ulaşabiliyorlar mı? Grupların ihtiyaç duyabileceği tüm malzemeler temin edilebilir nitelikte mi?Öğrenciler grup görevlerini açık ve net olarak anlayabilmişler mi? Öğrenciler grup olarak işbirliği içinde ve özenli olarak çalışmalarını yürütüyorlar mı? Her öğrencinin grup içinde kendine ait bir rolü var mı? Öğrencilerin kullandığı kaynaklar, öğrencilerin seviyesine uygun olarak seçilmiş mi? Grup çalışmalarını engelleyecek düzeyde grup içinde oluşmuş duygusal çatışma riskleri var mı?

Projenin sunumu: Projenin tamamlanmasının ardından gruplar ve öğrenciler tarafından proje sunumu gerçekleştirilir. Proje sunumu öncesinde sunumun değerlendirme kriterleri öğretmen tarafından açık ve net belirlenmiş olmalı ve bu kriterlerin grupların farkında olmaları sağlanmalıdır. Sunum sırasında öğretmen grupta yer alan öğrencilerin projeye olan ilgi ve katkılarını izleyerek değerlendirmelidir.

Yansıtma ve geri bildirim: Projenin bu safhasında grup üyeleri kendi arlarında süreci ve sonucu değerlendirerek bir yansıtma ve geri bildirim çalışması yaparlar. Bu çalışmada nelerin iyi olduğu, nelerin daha iyi yapılabileceği, grup üyelerinin kendi katkılarını ve diğer grup üyelerin katkılarını değerlendirdiği bir görüşme gerçekleştirilir. Bu sürecin grup üyelerinin birbirlerinin açıklarını bulmak üzere değil kendi güçlü ve zayıf yönlerini fark ederek geliştirilip dönüştürmek amacıyla yapılması gerektiği öğretmen tarafından vurgulanır. Geri bildirim ve yansıtma sürecinde grup ve öğrencilerin bu süreçte nelere dikkat etmesi ve değerlendirmesi gerektiği öğretmen tarafından öğrenciler açıklanmış olmalıdır.

Kaynakça Janine Sepulveda, M4-Introduction-PBL Dyna Lour Authentic Learning Experiences, (2013), 13 Jane Krauss, Suzie Boss Thinking Through Project-Based Learnıng (2013), 29 Andi Stix, Frank Hrbek The Nine Steps of Project-Based Learning (http://www.ascd.org)

Blog Yazarı: Tekin Balkız

eKampüs'te var olan diğer bloglara ve içeriklere erişmek için üye olun. Aşağıdaki linke tıklayarak kolayca üye olabilirsiniz.

www.ekampus.orav.org.tr/kaydol

Keyifli öğrenme deneyimleri dileriz.