Oyun… Tarihi insanlık kadar eski.
Montaigne’e göre çocuğun en ciddî etkinliği.
Piaget’e göre dünyayı tanıma aracı.
Roger Caillois’a göre bireysellikten sosyal ve kültürel bir yapıya geçmesini sağlayan bir araç.
Vygotsky’e göre çocuğun sosyal yönden gelişmesini sağlar.
Winnicott’e göre ise çocuğun duygusal gelişimini sağlar.
Türk Dil Kurumuna (TDK) göre; yetenek ve zeka geliştirici, belli kuralları olan, iyi vakit geçirmeye yarayan eğlence, bedence ve kafaca yetenekleri geliştirmek amacıyla yapılan, çevikliğe dayanan her türlü yarışma olarak tanımlanmaktadır (TDK, 2020). Sadece eğlenme aracı değildir. Çocuk oyunda düşünür, bazen sevinir, bazen üzülür, mücadele etmeyi, problem çözmeyi,hayatı öğrenir. Geleneksel olanları vardır, kültürün öğrenildiği ve gelecek kuşaklara aktarıldığı. Hayatı evden sürdürdüğümüz bu günlerde karşımıza çıkan önemli sorunlardan birisi çocukların teknolojiyle daha da çok vakit geçirir hale gelmiş olmaları. Bilgisayar, tablet ve akıllı telefon bağımlılığına karşı gelin oyunun gücünden faydalanalım. Aşağıda, evde oynanabilecek nostaljik oyunlardan bir demet sunduk. Çocuklarımızla çocukluğumuza dönmeye ne dersiniz?
Oyun Adı: SOS
Yaş Grubu: 7 yaş ve üzeri
Araç-Gereç: Kalem ve kareli kağıt
Oyuncu Sayısı: 2
Ne kazandırır?: Dikkat, strateji geliştirme, farklı düşünme
Oynanışı: Kareli kağıt üzerinde bir alan belirlenir. Kare şeklinde olabilir. Sınırları kalemle çizilir. Kura çekilerek oyuna ilk başlayacak oyuncu belirlenir. İlk oyuncu dilediği bir kareye “S” ya da “O” harfi yazar. Sıra diğer oyuncuya geçer. Diğer oyuncu da dilediği bir kareye “S” ya da “O” harflerinden birini yazar. Oynama sırası kendisine gelen oyuncu S-O-S kelimesini tamamladığında 1 puan kazanır. Dikey, yatay ya da çapraz “SOS” lar oluşturulabilir. Bir seferde birden fazla S-O-S oluşturulabilir. Oyun süresince en çok “SOS” yapan oyuncu oyunu kazanır.
Oyun Sonu Soruları:
Oyunu beğendin mi?
Oynarken neler hissettin?
En heyecanlandıran yeri neresiydi?
Neden orada çok heyecanlandın?
Bu oyunu başka nasıl oynayabiliriz?
Hangi materyallerle daha eğlenceli hale gelir?
Bu oyunu emoji ile ifade edecek olsan nasıl bir emoji olurdu? Çizer misin?
Oyun Adı: Sözcük Avı
Yaş Grubu: 7 yaş ve üzeri
Araç-Gereç: Araç gereç ihtiyacı yok
Oyuncu Sayısı: 2 kişi ve üzeri
Ne kazandırır?: Hızlı düşünme, sözcük haznesini geliştirme, strateji geliştirme
Oynanışı: Oyunculardan birisi diğerine bir sözcük söyler (Örneğin; “masa”). Diğer oyuncu önceden belirlenen sürede (örneğin; 2 dakika) ve sayıda (örneğin; 3 sözcük, 5 sözcük gibi) “masa” sözcüğünün ilk hecesi olan “ma” hecesi ile başlayan sözcükler yazar. Makarna, maya, matara, marul, masal gibi. Hedeflenen sayıda sözcüğü yazan oyuncu 1 puan kazanır. Sıra diğer oyuncuya geçer.
Oyun Sonu Soruları:
Oyunu beğendin mi?
Oynarken neler hissettin?
En heyecanlandıran yeri neresiydi?
Neden orada çok heyecanlandın?
Bu oyunu başka nasıl oynayabiliriz?
Hangi materyallerle daha eğlenceli hale gelir?
Bu oyunu emoji ile ifade edecek olsan nasıl bir emoji olurdu? Çizer misin?
Oyun Adı: Sıcak Soğuk
Yaş Grubu: 4 yaş ve üzeri
Araç-Gereç: Çeşitli nesneler
Oyuncu Sayısı: 2 ve üzeri
Ne kazandırır?: Dikkat, strateji belirleme
Oynanışı: Oyuncular tarafından bir nesne seçilir. Kura ile ebe olma sırası belirlenir. Ebenin göremeyeceği şekilde seçilen nesne saklanır. Ebeden bu nesneyi bulması istenir. Ebe, saklanan nesneye yaklaştıkça “sıcak”, uzaklaştıkça “soğuk” denilerek yardımcı olunur. Ebe nesneyi bulduğunda bir sonraki oyuncu ebe olur.
Oyun Sonu Soruları:
Oyunu beğendin mi?
Oynarken neler hissettin?
En heyecanlandıran yeri neresiydi?
Neden orada çok heyecanlandın?
Bu oyunu başka nasıl oynayabiliriz?
Hangi materyallerle daha eğlenceli hale gelir?
Bu oyunu emoji ile ifade edecek olsan nasıl bir emoji olurdu? Çizer misin?
Oyun Adı: İsim Şehir
Yaş Grubu: 7 yaş ve üzeri
Araç-Gereç: Kalem ve kağıt
Oyuncu Sayısı: 2 ve üzeri
Ne kazandırır?: Strateji belirleme, hızlı düşünme, genel kültür
Oynanışı: Oyuncuların her biri birer kağıt ve kalem alır. Başlıklar belirlenir (İsim, şehir, ülke, hayvan, bitki, eşya, sanatçı ya da sizin belirleyeceğiniz bir başlık vb.) ve kağıdın üst kısmına yazılıp, sütunlar oluşturulur. Bir harf belirlenir. İstenirse süre belirlenebilir (Örneğin; 2 dakika, 3 dakika vb.). Oyuncular birbirlerinin kağıtlarını görmeden, kendi kağıtlarına birer tane belirledikleri harfle başlayan isim, şehir, ülke vb. yazarlar. Her kelime 10 puan, aynı kelimeler yazılmışsa 5’er puan ve boş bırakılırsa “0” puandır. Oyun bitiminde en çok puanı toplayan oyuncu kazanmış olur.
Oyun Sonu Soruları:
Oyunu beğendin mi?
Oynarken neler hissettin?
En heyecanlandıran yeri neresiydi?
Neden orada çok heyecanlandın?
Bu oyunu başka nasıl oynayabiliriz?
Hangi materyallerle daha eğlenceli hale gelir?
Bu oyunu emoji ile ifade edecek olsan nasıl bir emoji olurdu? Çizer misin?
Oyun Adı: Yeni Sözcük Bul
Yaş Grubu: 7 yaş ve üzeri
Araç-Gereç: Araç gereç ihtiyacı yok
Oyuncu Sayısı: 2
Ne kazandırır?: Strateji geliştirme, hızlı düşünme, sözcük haznesini geliştirme
Oynanışı: Kura ile oyuna başlayacak oyuncu seçilir. Sözcük söylemek için süre belirlenir (Örneğin; 30 saniye, 40 saniye gibi). İlk oyuncu bir sözcük söyler. Diğer oyuncu o sözcüğün son harfi ile başlayan yeni bir sözcük söyler. İlk oyuncu “kalem” dedi, diğer oyuncu kalemin son harfi olan “m” harfi ile başlayan bir sözcük söyler (örneğin; mendil gibi). Yeni sözcük bulamayan yanmış olur ve diğer oyuncu “1-0” öne geçer. Sıradaki oyuncu tekrar baştan başlatır.
Oyun Sonu Soruları:
Oyunu beğendin mi?
Oynarken neler hissettin?
En heyecanlandıran yeri neresiydi?
Neden orada çok heyecanlandın?
Bu oyunu başka nasıl oynayabiliriz?
Hangi materyallerle daha eğlenceli hale gelir?
Bu oyunu emoji ile ifade edecek olsan nasıl bir emoji olurdu? Çizer misin?
Oyun Adı: Üçgen Peynir Dilimleri
Yaş Grubu: 7 yaş ve üzeri
Araç-Gereç: Kalem ve kağıt
Oyuncu Sayısı: 2
Ne kazandırır?: Dikkat, strateji geliştirme, stratejik düşünme, farklı düşünme
Oynanışı: İlk önce kağıdın üzerine noktalar konulur. Kura ile ilk başlayacak oyuncu seçilir. İlk oyunucu iki noktayı birleştiren bir çizgi çizer. Sıra diğer oyuncuya geçer. Oyunun amacı rakibine üçgen yaptırmadan üçgen yaparak oyunu kazanmaktır. Kimin daha fazla üçgeni olduğunu belirlemek için oyuncular üçgenlerin içine isimlerinin baş harfini yazabilirler.En fazla üçgeni yapan oyunu kazanır.
Oyun Sonu Soruları:
Oyunu beğendin mi?
Oynarken neler hissettin?
En heyecanlandıran yeri neresiydi?
Neden orada çok heyecanlandın?
Bu oyunu başka nasıl oynayabiliriz?
Hangi materyallerle daha eğlenceli hale gelir?
Bu oyunu emoji ile ifade edecek olsan nasıl bir emoji olurdu? Çizer misin?
Oyun Adı: Benzetmece
Yaş Grubu: 7 yaş ve üzeri
Araç-Gereç: Araç gereç ihtiyacı yok
Oyuncu Sayısı: 2
Ne kazandırır?: Kelime dağarcığı geliştirme, hızlı düşünme, stratejik düşünme
Oynanışı: Oyuna ilk başlayacak oyuncu kura ile seçilir. İlk oyuncu arkadaşını bir nesne ya da hayvana benzetir. Diğer oyuncu benzetildiği şeyin son harfi ile arkadaşını yeni bir şeye benzetir. Oyun bu sıra ile devam eder. Örneğin; ilk oyuncu “Ben seni radyoya benzettim.” dediğinde, diğer oyuncu radyonun son harfi “o” olduğu için “Ben seni oklavaya benzettim” diyerek devam edebilir. Oyunculardan birisi sözcük bulamayana kadar, ya da bir oyuncu “ğ” ile biten bir kelime söyleyene kadar oyun devam eder.
Oyun Sonu Soruları:
Oyunu beğendin mi?
Oynarken neler hissettin?
En heyecanlandıran yeri neresiydi?
Neden orada çok heyecanlandın?
Bu oyunu başka nasıl oynayabiliriz?
Hangi materyallerle daha eğlenceli hale gelir?
Bu oyunu emoji ile ifade edecek olsan nasıl bir emoji olurdu? Çizer misin?
Kaynaklar:
Güneş, Firdevs, (2015), Oyunla Öğrenme Yaklaşımı, International Periodical For the Languages, Literature And History of Turkish or Turkic, Volume 10/11 Summer, p. 773-786, Ankara.
Blog Yazarı: Murat Kaçar - ÖRAV Uzman Eğitimcisi
eKampüs'te var olan diğer bloglara ve içeriklere erişmek için üye olun. Aşağıdaki linke tıklayarak kolayca üye olabilirsiniz. www.ekampus.orav.org.tr/kaydol Keyifli öğrenme deneyimleri dileriz.